“Emergency Fund” म्हणजे मानसिक शांती आणि आर्थिक स्थैर्य”

आपल्या जीवनात संकट कधी येईल याची कोणालाही खात्री देता येत नाही. अचानक नोकरी जाणे, वैद्यकीय आपत्ती, अपघात, व्यवसायात तोटा किंवा इतर कोणतेही अनपेक्षित आर्थिक संकट आले तर काय होईल? अशा वेळी तुम्ही जर आधीच काही पैसे बाजूला ठेवले असतील, तर तुमच्यावरचा तणाव खूपच कमी होतो. हा निधी म्हणजेच “इमर्जन्सी फंड”.

इमर्जन्सी फंड म्हणजे काय?

इमर्जन्सी फंड म्हणजे असा राखीव निधी जो आपण फक्त आणि फक्त आपत्कालीन परिस्थितीत वापरण्यासाठी ठेवलेला असतो. हा निधी तुम्हाला तात्पुरत्या आर्थिक अडचणींमधून बाहेर पडायला मदत करतो.

✅ हा फंड नेहमी लिक्विड (सुलभ) स्वरूपात असावा म्हणजे तो लगेच वापरता यावा.
✅ बँकेचे सेव्हिंग अकाउंट, फिक्स्ड डिपॉझिट किंवा लिक्विड म्युच्युअल फंड्स हे त्यासाठी उत्तम पर्याय असतात.

Emergency Fund तयार करताना त्याला योग्य ठिकाणी गुंतवणे हे तितकेच महत्त्वाचे असते जितके त्याचे निर्माण करणे. जर फंड सहज उपलब्ध नसेल किंवा त्याची किंमत बाजारातील चढ-उतारामुळे घटत असेल, तर आपत्कालीन गरजांच्या वेळी तो उपयोगी ठरणार नाही. म्हणूनच, Emergency Fund साठी लिक्विड आणि कमी जोखमीचे पर्याय निवडणे आवश्यक आहे.

उदाहरणार्थ, सेव्हिंग अकाउंट, लिक्विड म्युच्युअल फंड्स किंवा शॉर्ट-टर्म फिक्स्ड डिपॉझिट हे काही चांगले पर्याय आहेत. हे पर्याय तुम्हाला फंडवर सहज प्रवेश देतात आणि आवश्यक त्या वेळी त्वरित निधी वापरता येतो. योग्य ठिकाणी ठेवलेला Emergency Fund तुमचं आर्थिक संरक्षण मजबूत करतो आणि तणावमुक्त आयुष्य जगण्यास मदत करतो.

तुमचा Emergency Fund ज्या ठिकाणी ठेवला आहे, त्याचं मूल्य टिकून राहणं आणि गरजेच्या वेळी सहज मिळणं हे अत्यंत महत्त्वाचं आहे. त्यामुळे गुंतवणूक करताना नेहमी लवचिकता, सुरक्षा आणि सहज उपलब्धता यांचा विचार करावा.

इमर्जन्सी फंड का आवश्यक आहे?

1️⃣ अचानक आलेल्या खर्चासाठी तयार राहता येते

कधी कधी आरोग्याशी संबंधित आपत्ती किंवा अपघात यासाठी मोठा खर्च करावा लागतो. जर तुमच्याकडे इमर्जन्सी फंड नसेल, तर तुम्हाला कर्ज घ्यावे लागेल किंवा क्रेडिट कार्डवर खर्च करावा लागेल – आणि नंतर व्याज भरताना अजून अडचण होईल.

2️⃣ नोकरी गेल्यास आर्थिक आधार मिळतो

कोणत्याही कारणाने नोकरी गेल्यास पुढील काही महिन्यांचे खर्च भागवण्यासाठी हा फंड उपयोगी ठरतो.

3️⃣ व्यवसायातील तोट्यापासून सावरण्यास मदत होते

व्यवसायात चाललेली मंदी किंवा अचानक नुकसान हे सावरण्यासाठी एक आर्थिक पाठबळ असणे आवश्यक असते.

4️⃣ तणाव मुक्त जीवनशैली

जेव्हा तुम्हाला माहित असते की तुमच्याकडे काही महिन्यांसाठी खर्च पुरेल इतके पैसे सुरक्षित आहेत, तेव्हा मानसिकदृष्ट्या तुम्ही अधिक स्थिर आणि सकारात्मक राहता.

इमर्जन्सी फंड किती असावा?

साधारणतः ६ ते १२ महिन्यांच्या खर्चाइतका इमर्जन्सी फंड असणे आवश्यक आहे.

👉 कशाचा समावेश करायचा?

 

• • घरभाडे किंवा घरकर्जाचा हप्ता

• • वीज, पाणी, इंटरनेट सारख्या गरजेच्या सेवा

• • अन्न व दैनंदिन जीवनाचे खर्च

• • आरोग्यविषयक खर्च

• • मुलांचे शिक्षण

• • ट्रान्सपोर्ट व इतर गरजा

उदाहरण:
तुमचा महिन्याचा सरासरी खर्च ₹30,000 आहे, तर किमान ₹1,80,000 (6 महिने) ते ₹3,60,000 (12 महिने) इमर्जन्सी फंड असावा.

इमर्जन्सी फंड तयार करण्यासाठी टिप्स

1️⃣ बजेट तयार करा आणि खर्च ट्रॅक करा

तुमच्या महिन्याच्या उत्पन्नानुसार खर्च कसा होतो याचा अभ्यास करा. गरजेचे आणि अनावश्यक खर्च वेगळे करा.

2️⃣ थोडा थोडा करून फंड जमा करा

दर महिन्याला उत्पन्नाचा 10-20% भाग बाजूला ठेवण्याचा नियम बनवा.

3️⃣ 50/30/20 नियम वापरा

 

• • 50% – गरजेच्या खर्चासाठी (भाडे, अन्न, बिलं)

• • 30% – इच्छेच्या खर्चासाठी (फन, शॉपिंग)

• • 20% – बचत आणि गुंतवणुकीसाठी (इमर्जन्सी फंड, SIP)

उदाहरण:
तुमचं मासिक उत्पन्न ₹50,000 आहे:

 

• • ₹25,000 – आवश्यक खर्च

• • ₹15,000 – इच्छेचे खर्च

• • ₹10,000 – बचत (यातून ₹5,000 इमर्जन्सी फंडात टाका)

4️⃣ सुरक्षित व सुलभ गुंतवणूक पर्याय निवडा

 

• • बँकेचे सेव्हिंग अकाउंट (इन्स्टंट अ‍ॅक्सेस)

• • लिक्विड म्युच्युअल फंड्स

• • फिक्स्ड डिपॉझिट (टूटू शकणारे)

5️⃣ फक्त आपत्कालीन परिस्थितीत वापरा

हा फंड कोणतीही महागडी वस्तू खरेदी करण्यासाठी नाही. फक्त गरजेच्या काळात वापरावा आणि वापर केल्यानंतर लवकरात लवकर भरून काढावा.

---

सामान्य चुका टाळा

🚫 क्रेडिट कार्डवर अवलंबून राहणे
🚫 इमर्जन्सी फंड गुंतवणुकीत टाकणे (जिथून लगेच पैसे मिळत नाहीत)
🚫 फक्त 1-2 महिन्यांचा खर्च ठेवणे आणि समाधान मानणे
🚫 या फंडातून सतत पैसे काढणे